Czym jest nerwica natręctw?
Nerwica to termin, który opisuje stosunkowo łagodne zaburzenia związane z rozciągniętym w czasie odczuwaniem uogólnionego lęku. Obecnie pojęcie nerwicy wyszło z użycia w terminologii medycznej. Nie znajdziemy go w klasyfikacjach medycznych ICD 10 lub DSM V. Zespół objawów, który powszechnie nazywamy nerwicą, lekarze, psychologowie i terapeuci określają jako spektrum uogólnionych zaburzeń lękowych. Pojęcie nerwicy zostało użyte po raz pierwszy przez szkockiego lekarza, Williama Culena, w 1777 r. W XVIII i XIX wieku zostało spopularyzowane na tyle mocno przez środowisko psychoanalityczne, że w potocznej mowie zachowało się do dziś.
Jakie są objawy nerwicy?
To, co rozumiemy pod pojęciem nerwicy jest na ogół uciążliwym odczuwaniem lęku, którego źródło trudno zidentyfikować. W tym stanie niełatwo jest odpowiedzieć na pytanie, czego się boimy. Na ogół lęk wywołuje bardzo wiele czynników, które kiedyś go nie wzbudzały. Osoby zmagające się z tą przypadłością najczęściej są w stanie same rozpoznać u siebie tę zmianę w przeżywaniu świata, są jej świadome. Nerwica może przejawiać się na różne sposoby – od lęku, który towarzyszy konkretnym sytuacjom, poprzez objawy lokalizujące się w różnych narządach, po stale utrzymujący się niepokój.
Jak rozpoznać nerwicę?
Nerwica zawsze była klasyfikowana jako zaburzenie nieorganiczne – takie, które nie ma czysto biologicznego wyjaśnienia. Rozpoznanie nerwicy/zaburzeń lękowych zawsze wymaga wykluczenia somatycznego podłoża doświadczanych dolegliwości. A oprócz lęku mogą nimi być: zaburzenia bicia serca, globus (uczucie kuli utkwionej w przełyku), bóle głowy, zawroty, biegunki, zaburzenia snu, uciążliwy smutek, brak pasji, niechęć do przebywania z innymi ludźmi, utrata radości i zadowolenia z życia.
Objawy nerwicy/zaburzeń lękowych mogą utrzymywać się bardzo długo. Niektóre z nich mogą przypominać zaburzenia nastroju, depresję lub dystymię (tzw. „lekką” formę depresji). Zarówno nerwica, jak i depresja może przejawiać w zróżnicowany sposób, dlatego najlepiej zasięgnąć porady lekarza psychiatry, który po dokładnym wywiadzie będzie w stanie postawić właściwe rozpoznanie i zaproponuje adekwatne do niego opcje terapeutyczne. Psychiatra będzie też mógł zasugerować wykonanie różnego rodzaju badań, które pozwolą wykluczyć lub potwierdzić somatyczne źródło objawów. Mogą to być badania neurologiczne, gastrologiczne, endokrynologiczne, hormonalne lub inne.
Nerwica natręctw
Szczególnym rodzajem zaburzeń lękowych są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (zwane również nerwicą natręctw). Charakteryzuje się ona dość łatwymi do rozpoznania objawami, które trudno pomylić z czymkolwiek innym. To zespół nieustannie powracających natrętnych myśli, które zmuszają do podejmowania określonych działań. Nerwica natręctw polega na odczuwaniu wewnętrznego przymusu wykonywania powtarzającego się wzorca zachowania (na przykład czyszczenie dłoni, porządkowanie lub sprawdzanie czynności, które raz już się wykonało). Może też przejawiać się w uporczywym powielanie aktywności umysłowych, takich jak liczenie, ciche recytowanie wyrazów lub zdań. Podłożem tych aktywności i zachowań jest wiara w to, że ich rytualne odprawienie uchroni daną osobę, jej bliskich lub świat od jakiejś tragedii lub niechcianych wydarzeń. Wszystkie te zachowania i myśli są w nerwicy natręctw ewidentnie nadmierne, nie są racjonalne i występują bardzo często. Co więcej, trudno się od nich powstrzymać, a ich wykonanie przynosi tylko chwilową ulgą i jedynie na krótki czas pozwala pozbyć się lub ograniczyć ogarniający jednostkę lęk.
Jak przebiega terapia leczenia nerwicy natręctw?
Terapia leczenia nerwicy natręctw często przebiega dwutorowo – psychoterapia wsparta jest farmakoterapią, którą prowadzi lekarz psychiatra. Włączenie leków ma na celu szybkie zniesienie lub znaczne ograniczenie objawów najbardziej utrudniających funkcjonowanie. Leki często wspierają pacjentów w szybkim osiągnięciu stanu spokoju, wyciszenia, ukojenia uczucia zalewającego lęku, czemu towarzyszy zredukowanie liczby natrętnych myśli i zachowań. Psychoterapia odgrywa wielką rolę w leczeniu długofalowym. Może odbywać się w różnych nurtach – w tym w psychodynamicznym lub poznawczo-behawioralnym. Wiele zależy od preferencji samego terapeuty lub osoby, które chce rozpocząć psychoterapię.